3.12.2024 - 06:03

Endüstriyel Boya Uygulamaları

Endüstriyel Boya Uygulamaları

İnşaat sektörü dahil olmak üzere çoğu sektörde kullanıma sahip olan metaller, karşımıza çelik binalar, gemiler, tanklar, köprüler, mekanik tesisatlar, enerji nakil hatları, çelik çatılar, baraj kapakları, cebri borular vb. önemli mühendislik gerektiren oluşumlarda kullanılmaktadır. Metal kullanımı demirin saf kullanımı harici genellikle çeşitli elementler kullanılarak alaşım şeklinde imalata sahiptir. 

En yaygın kullanıma sahip alaşım çeliktir. Temel olarak demir-karbon alaşımından meydana gelmektedir, ancak karbona yardımcı olarak alüminyum (Al), krom (Cr) vb. (Mo, Ni, Mn, Si gibi) elementler de alaşımda yerini almaktadır. 

Çelikler yapısı ve taşıdığı dayanıklı özellikler gereği her sektörün gözdesi bir malzemedir. Dolayısıyla dökme demir dahil olmak üzere çeliğin hizmet ömrünün uzun vadeli olabilmesi için atmosfer, su ve toprak gibi korozyona sebep olan etkilerden korunması gerekmektedir.

Genel tanım olarak korozyon, metalin ve alaşımların yapılarında atmosfer, su gibi çevre etkilerinden dolayı kimyasal ve elektro-kimyasal değişme ya da mekanik olarak çözünme olmasıdır.

Korozyon oluşumu, metal ve çeliklerde kontrol altına alınmalıdır. Bu önemli gerekçe TS EN ISO 12944 gibi Türkiye’ de ve uluslararası platformlarda geçerli yönetmeliklerle dikkate alınmaktadır.

Korozyondan koruma yöntemlerinden biri de organik kaplama (boyama) işlemidir. Boyaların işlevi gün geçtikçe güçlendirilen koruyucu malzemelerdir. Metal ve çelik sektöründe kullanılan boyalar, türüne göre yüzeylere aderansı ve yüzey dayanımı kuvvetli olmaktadır. Uygulanabilirlik derecesi ve uygulama maliyetinin düşüklüğü nedeniyle yaygın kullanılan koruma yöntemidir. Boya malzemesi sektöründeki gelişmeler sayesinde farklı ortam koşullarına uygun epoksi boyalar, poliüretan boyalar, silikon boyalar ve alkid boyalar gibi çeşitli boya yelpazesine sahiptir.

Metal boyama-çelik boyama yöntemi diğer korozyon da koruma yöntemlerine göre diğer yöntemlerin kullanım toplamından daha fazla kullanıma sahiptir.

Matal boyama – çelik boyama koruma yönteminin temel avantajları;

  • Uygulama kolaylığı,
  • Uygulama maliyetinin düşük olması,
  • Malzeme fiyatının piyasaya uygun olması
  • Uygulama ekipmanlarının ulaşılabilir ve pratik olması,
  • Tadilat için uygun yöntem olması,
  • Yeni ve ya hasar görmüş yapılarda da uygulanabilmesi,
  • Her sektörde kullanılabilecek yöntem olması,
  • Kötü-hasarlı yüzeylerde bile gerekli hazırlıklardan sonra uygulanabilmesi.

Her kaplama ve boyama uygulamasında olduğu gibi metal boyama- çelik boyama uygulamasında da alt yüzey hazırlığı en önemli adımdır. Çelikler – metaller mekanik ve ya kimyasal yöntemler ile yüzey temizliği işlemine tabi tutulurlar. En çok karşımıza çıkan ve yaygın olarak kullanılan yöntem mekanik yöntemlerden kumlama tekniğidir. 
Yüzey temizleme hazırlığından sonra metal-çelik ve boya arasındaki aderansı sağlayacak olan uygun kriterlere sahip kaliteli astar malzemesi kullanılarak yüzeye airless püskürtme makinesi astarlama işlemi yapılır. Astar tabaka kimyasal reaksiyonlarla metal yüzeyini korozyona karşı korumaya alır.

Astarlama işleminden sonra genellikle 2 kat halinde yönetmeliklere uygun mikron kalınlıklarda metal boyama – çelik boyama işlemi gerçekleştirilir. Uygulana bu özel koruyucu boya tabakası metal-çelik yüzeye su ve oksijenin ulaşmasını engeller.

Uygulamayı gerçekleştirebilmek için uygun ekipmanlara ve tecrübeli personellere sahip olmak gerekmektedir.  Metal boyama – çelik boyama tecrübe gerektiren uygulamaların başında gelir. Günümüzde metal boyama- çelik boyama işlemi için airless/sprey makinesi kullanımı yaygındır. Astar ve boya katı, malzemelerin kriterlerine uygun airless makineler ile belirli basınçta boşluk bırakmayacak şekilde yüzeye uygulanır. 

Tercih sebeplerinin başında uygulama pratikliği, püskürtülen boyanın yüzeye iyi yapışması, gözenek bırakmaması ve istenilen uygulama kalınlığının (mikron) en iyi şekilde elde edilmesi gelmektedir.

Metal boyama- çelik boyama uygulaması için korozyon sınıfı, çeliğin-metalin yapısı (eski, yeni, hasarlı vb.) çevrenin etkisi  (atmosfer, su, toprak vb.), bu kriterler çerçevesinde belirlenmiş astar tipi, uygulama kalınlığı (mikron)ve boya malzemesinin seçimi en önemli adımdır.

Tecrübeler eşliğinde Türk standartları ve uluslararası standartlar ( ISO 12944, ISO 8501, SSPC, vb. ) baz alınarak uygun ve kaliteli astar ve boyalar seçilmelidir. Uygun metal – çelik boyanın seçimi uzmanlık gerektiren bir konudur. Boya seçiminde;

  • Çevre koşullarına,
  • Dayanıklılık ömrüne- hizmet ömrüne,
  • Uygulama kolaylığına,
  • Boyanın maliyetine,
  • Sağlık ve çevreye uygunluğuna dikkat edilir.